Τι γυρεύει η λογοτέχνις κυρία Παπαδημητρακοποπούλου-Γκαγκανοπούλου με τα δύο σκυλιά της στο πάρκο; Πως καταφέρνει και κρατάει χρόνια τώρα αστραφτερή την τουαλέτα της. Γιατί η κυρία Πιρλή αρνείται κάθε συζήτηση μαζί της επί του θέματος;Τι γυρεύει ένας βρικόλακας και δύο γηραλέες ύαινες πάνω από το λείψανο ενός νεκρού που ανδραγάθησε κατά το τρανσαλβανικό έπος; Τι είδους σοκολάτες μοίραζαν οι Εγγλέζοι κατά τη διάρκεια της κατοχής;
Γιατί μια τυπική ελληνική οικογένεια εισπνέει μέχρι πνιγμού το δωρεάν καυσαέριο που της αναλογεί στο δημοτικό αλσύλλιο; Γιατί ταΐζουν τα αδέσποτα σκυλάκια και κάνουν ευθανασία στα πεινασμένα πετεινά του άλσους; Για να μην υποφέρουν από τους κυνηγούς και την πείνα ή για να συμβάλλουν με τον τρόπο τους στη θεωρία -και την πρακτική- της εξέλιξης; ‘Έχουν αυτό το ηθικό δικαίωμα; Και τι είναι τελικά δημοκρατία μπαμπά;
Έως που μπορεί να φτάσει η αγάπη της κυρίας Έλλης για το κατοικίδιό της την Αντώνα που το μεγάλωσε με περισσή φροντίδα, θυσιάζοντας ολόκληρη τη ζωή της στο να την εκπαιδεύει; Και ποιο θα είναι τελικά το μέλλον του δύστυχου αυτού ζώου όταν το αφεντικό του αποφασίσει να εκλείψει;
Και τέλος τι γυρεύει αυτή η περίεργη ύπαρξη με τα γατίσια μάτια που εποπτεύει όλους και όλα, ψηλά από το μπαλκονάκι της και δεν λέει να δώσει μιαν οριστική απάντηση στο θεμελιώδες υπαρξιακό της ερώτημα : Ζώο ή άνθρωπος, αγόρι ή κορίτσι, παιδί ή ενήλικας, ζωή σε εφιάλτη ή θάνατος στην πραγματικότητα ;
Στη μαύρη τρύπα της ύπαρξης;
Όλα τα πρόσωπα του δράματος θα συναντηθούν μιαν ανοιξιάτικη μέρα σε ένα τσίρκο στα Φιλαδέλφεια. Εκεί ο παλαίμαχος μπουλουκτσής Μέμος και η Μερόπη, γλύφοντας τις πληγές τους, θα ξενυχτήσουν το νεκρό φίλο και εραστή και θα ετοιμαστούν για την τελική τους έξοδο : ο Μέμος θα κάνει το ντεμπούτο του ως πρωταγωνιστής και η Μερόπη θα επιστρέψει στα οικιακά. Το κοινό του τσίρκου θα αλληλοσπαραχθεί.
Τελικά κανείς δεν ξεφεύγει.
Η πινακοθήκη των πλασμάτων του Παύλου Μάτεσι είναι μια συλλογή εφιαλτικών παραδοξοτήτων. Ένα cabinet de curiosités. Παραδοξοτήτων που εκ πρώτης όψεως προκαλούν το γέλιο και την ευθυμία, μα που στο βάθος μια μαύρη φλέβα διατρέχει υποδορίως την σκηνική ύπαρξη τους μέχρι τη ζωική πρώτη σύσταση, τη μαύρη ρίζα της κραυγής.
Ο κόσμος του Μάτεσι βγαίνει κατευθείαν από τους πίνακες του Μπρίγκελ του πρεσβύτερου και του Ιερώνυμου Μπος φωνάζοντας : Περάστε κόσμε! Κοίταξε αυτά τα πλάσματα που νομίζεις παράδοξα. Μήπως σου θυμίζουν κάτι; Υπήρξαν στα όνειρα σου ή βγήκαν και σε ψάχνουν στην πραγματικότητα; Μήπως ο πραγματικός κόσμος όπως τον ζεις οδηγεί στην κόλαση που θέλεις να αποφύγεις; Μήπως το ζώο που είσαι περνάει στην κατάσταση του τέρατος;
Η τέχνη τελικά είναι τερατώδης. Κατασκευάζει κόσμους αντίγραφα αντιγράφων όπως θα έλεγε κι ο θείος Πλάτων. Και το θέατρο «φέτα-ζωής» είναι μια απάτη ακόμα πιο τερατώδης : ζωντανά και ασπαίροντα σώματα να υποκρίνονται πιθανές πραγματικότητες. Ο Μάτεσις δεν μετέχει σ’αυτήν την απάτη. Ζωγραφίζει πάνω στη σκηνή τα εφιαλτικά πρόσωπα των δραμάτων του, και μας λέει : Κοιτάξτε! δεν είστε εσείς, ούτε εγώ. Σύμφωνοι. Όλα αυτά είναι ένα όνειρο που πολύ σύντομα αν δεν ξυπνήσετε θα γίνει εφιάλτης.
«Κάθε πρωί ξυπνάω. Βγάζω τα χέρια μου από τα σκεπάσματα και τα νύχια μου μαυρισμένα με μαύρο νοτισμένο χώμα. Και η μητέρα μου λέει μη σε απασχολεί, δεν εξύπνησες, νομίζεις μόνο ότι ξυπνάς.»
Και ο Μάτεσις λέει: Να σε απασχολεί, δεν κοιμάσαι, νομίζεις μόνο ότι κοιμάσαι.
Γιάννης Κατσάνος
ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟΥ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΟΣ
Βρυξέλλες, 18 Οκτωβρίου 2010.
